Zwaluwstaartverbinding

Wat is een zwaluwstaartverbinding?

Een zwaluwstaartverbinding is een houtverbinding met de vorm van…

…een zwaluwstaart.

Hahaha, dat had je zelf natuurlijk ook al bedacht.

Ik vind het jammer dat nog maar weinig doe-het-zelvers de zwaluwstaartverbinding toepassen. Al begrijp ik het wel, omdat het een behoorlijk bewerkelijke verbinding is.

Toch wil ik je er graag wat meer over uitleggen. Zoals: waarom is een zwaluwstaartverbinding zo sterk? Want ja, het is werkelijk een enorm sterke houtverbinding. En een klassieker – hij bestaat echt al eeuwenlang.

Op deze pagina ontdek je ook hoe je een zwaluwstaartverbinding maakt en wanneer je hem toepast.

Maar eerst als introductie een filmpje:

Download sheets

Waar wordt een zwaluwstaartverbinding toegepast?

Dit is een klassieke houtverbinding die wordt gebruikt voor kisten, lades voor kasten, opberg bakjes en kastjes. Maar soms ook om 2 grote balken aan elkaar te verbinden. In al de situaties geldt dat je een enorm sterke verbinding krijgt. Dit is precies wat je wil hebben. Deze verbinding komt nog uit de tijd toen er nog geen houtlijm was. Tegenwoordig wordt deze verbinding vaak nog gecombineerd met houtlijm waardoor de verbinding onvoorstelbaar sterk is

Welke soorten zijn er?

Zelf een zwaluwstaartverbinding maken vereist wel de nodige oefening en vakmanschap. De enige manier om deze verbinding goed onder de knie te krijgen is blijven oefenen. Het is echt een werk waar je geduld voor nodig hebt.  Wanneer je het goed doet heb je echt een prachtige verbinding waar je trots op kunt zijn.

Er zijn 2 verschillende zwaluwstaartverbindingen.

  1. Open zwaluwstaartverbinding
  2. Verdekte zwaluwstaartverbinding

Open zwaluwstaartverbinding

Bij een open zwaluwstaartverbinding blijft de verbinding zichtbaar. Deze verbinding is vooral populair bij echte houtbewerkers. Tegenwoordig kun je deze verbinding met de huidige hulpmiddelen die er zijn makkelijk maken. Niet heel vaak wordt deze houtverbinding met de hand gemaakt.

Mocht je dit nog wel doen dan is voorzichtigheid vereist. Een foutje is heel snel zichtbaar. Dus ga je met een open verbinding aan de slag dan moet je heel nauwkeurig werken. Dit is voor een echte vakman natuurlijk geen probleem.

Open zwaluwstaartverbinding
Open zwaluwstaartverbinding

Hoe teken je deze zwaluwstaartverbinding af?

Voor je gaat aftekenen moet je er rekening mee houden dat de hoek van de staarten verschillend zijn. De hoek is namelijk afhankelijk van de hardheid van het houtsoort. Bij hele zachte houtsoorten gebruik je de verhouding 1:5 en bij heel hard hout gebruik je de verhouding 1:8. 

Aan de hand van de onderstaande tekeningen zal het wel wat duidelijker worden wat er bedoeld wordt.

Verhoudingen voor het aftekenen van de staarten van een zwaluwstaartverbinding
Verhoudingen voor het aftekenen van de staarten

Bij een verhouding van 1:5 teken je 1 mm horizontaal af en 5 mm in de hoogte. Voor de andere verhoudingen doe je dit ook precies het zelfde. Dus stel je hebt een verhouding van 1:8 dan teken je 1 mm horizontaal af en 8 mm verticaal (in de hoogte). Zo weet je exact de hoek van de staarten. Hieronder zie je hoe de staart is afgetekend. De grote van de staart is weer afhankelijk van de dikte van het materiaal. Maar de verhouding blijft het zelfde

Afgetekende staart
Afgetekende staart

Hoe breed worden de staarten? Hieronder hoe je de staarten kunt verdelen. Ik heb bewust even gekozen voor een 120 mm brede plank omdat dit voor dit voorbeeld wat makkelijker is uit te leggen. De dikte van de plank is 30 mm. Begin met het zetten van een potloodstreep op 30mm vanaf de bovenkant. Verdeel vervolgens de 120mm breedte zoals op de onderstaande tekening is aangegeven. 10mm staat hier voor 1/12 deel en 20 mm staat hier voor 1/6 deel. Zo weet je precies wat je moet doen en kom je altijd uit met de staarten.

Verdeling van de staarten aftekenen
Verdeling van de staarten aftekenen

Verdeling van de staarten
Verdeling van de staarten

Hoe maak je de staarten? 

Je kun de staarten op 2 manieren maken. Met de hand op machinaal.

Staarten maken met de hand:

Wanneer je de staarten met de hand zaagt zaag dan zo dicht mogelijk langs de afgetekende lijnen. Hierdoor hoef je minder werk te doen met de beitel. 

Staarten maken machinaal:

Wanneer je de staarten machinaal maakt dan gebruik je een speciale zwaluwstaartfrees. Deze kun je hier kopen:

Hoe teken je de pennen af?

De pennen kun je het beste aftekenen door de plank met de staarten op de kopse kant te leggen van de plank waar je de pennen wilt hebben. Je tekent vervolgens de met een scherppotlood langs de staarten op de kopse kant en dan heb je precies de juiste hoeken en verhoudingen. Het resultaat is dan wat je op de onderstaande tekening ziet.

Afgetekende pennen
Afgetekende pennen

Pennen
Pennen

Download hier de tekening van de zwaluwstaartverbinding

Verdekte zwaluwstaartverbinding

Een verdekte of gesloten zwaluwstaartverbinding is een verbinding waarbij deze onzichtbaar is weggewerkt. Dit is bijvoorbeeld mooi aan de voorkant van een lade. Dan kijk je niet tegen de houtverbinding aan. Dit wil niet zeggen dat je minder nauwkeurig kunt werken. Slordig werken gaat ten koste gaan van de kracht die de verbinding op kan nemen dat wil je natuurlijk ook niet.

Verdekte zwaluwstaartverbinding
Verdekte zwaluwstaartverbinding